Павел Шатев
600 мкд
368 стр., Б5 (240 х 170)
Павел Шатев своите спомени, под работен наслов „Од поуките во минатото учиме за чекорите во иднината“, ги напишал во затворот во Ќустендил, Бугарија, во периодот од 22 ноември 1943 до 7 мај 1944 година, во ракописен обем од 931 страница. По завршувањето на Втората светска војна се вклучува во политичкиот живот на новата македонска власт и тие остануваат без довршена авторска редакција. Тие првпат се објавени по 70 години откако се напишани и по 62 години по смртта на Шатев.
Спомените на Павел Шатев, за разлика од многубројните спомени на македонските револуционерни дејци, не се само спомени и реминисценции за неговата богата револуционерна дејност, туку претставуваат историографска студија, полна со анализи, размислувања, идеи, констатации и реконструкции на македонските револуционерни и политички состојби, на состојбите и политиката на балканските држави кон Македонија и на политиките на големите сили кон Балканот и Македонија.
Спомените на Павел Шатев претставуваат не само негова животна исповед, туку и своевиден преглед и анализа на најглавните манифестации и политичките состојби на Балканот и Европа од крајот на 19 и првата половина на 20 век, што покрај Димитар Влахов, едвај ќе се најде во македонската историографија таква изградена револуционерна и политичка личност со такви продлабочени размислувања, констатации и анализи. Во спомените Шатев дава оценки за големите пресврти во македонскиот историски развој, такви како што биле и такви како што тој ги видел, водејќи се од големата историска одговорност при нивното презентирање.