Олга Стехликова
400 ден. (колор издание)
148 стр., 200 х 140 мм, 2025
„Мојенка“ е многу трогателно, поетско четиво полно со љубов кон природата. Емпатична, чувствителна приказна за сериозна болест, за сериозни читатели и зрели деца. Невозможно е да се прочита без да се почувствува тагата. Приказна за сите чувствителни души и љубители на природата. Поучна и чувствителна. Силна и тажна книга. За љубовта спрема природата, семејната љубов, љубовта спрема животот. Книгата е поучна и за природата и за семејните односи, и за децата и за возрасните. Преку детскиот поглед на светот, книгата овозможува запознавање на светот, природата, растенијата, шумата, животните, инсектите и човечките доблести.
Олга Стехликова има талент за прецизно мерење на емоциите; нејзината приказна цврсто ги плени нејзините читатели, емоционално ги ангажира, но не ги уценува. Покрај тоа, таа е толку полна со интересни факти од животинското, растителното и шумското царство што читателот го прави уште пољубопитен за природата. За овој роман Стехликова ја доби наградата Златна лента 2023 – во категоријата книги за постари деца и млади.
Мојенка е десетгодишна ученичка која расте во близината на Прага. Пред сè, таа ја сака природата – не само градината и шумата што го опкружуваат домот каде што живее со своите родители, туку има и склоност кон егзотични грбави китови и делфини. Љубовта кон животните ѝ ја всадила мајка ѝ, природонаучник која предава на универзитет, и која ја научила Мојенка од мала да ја препознава и заштитува природата, како и да биде храбра и самоуверена. Мојенка добро ги користи сите овие карактеристики кога еден есенски ден нејзината мајка мора да оди на операција и оттогаш се бори со тешка болест. Олга Стехликова ја развива оваа чувствителна тема со неверојатна емпатија – благодарение на ликот на таткото, кај кого сè уште има малку хумор, а знаењето на девојчето се користи за нежни, илустрирани објаснувања (болеста на мајката се споредува со лишаите на лисјата од дрвјата). Приказната е комбинирана со описи на моментите споделени со нејзината мајка и авантуристичките патувања на Мојенка во шумата, на фарма со животни и на училиште. Но, всушност, приказната се однесува на турбулентниот свет на едно адолесцентно девојче. Овој роман е моќна приказна за девојче кое мора да се соочи со ситуација со тешка болест во семејството.
Магдалена ги сака шумата, мовта, папратите, различните нијанси на зелена боја, животинските траги и роговите. Но не ги сака своето невозможно име, фармата со затворени животни. А најмногу од сè, не ги сака паразитите, габите на лисјата од дрвјата и раковите. Зошто? Затоа што нејзината мајка е болна.
Книгата отвора повеќе прашања. Како да разговарате со дете кога еден од неговите родители тешко ќе се разболи? Што да му кажете? Што да изоставите? Како да бидете искрени? Како да ја ублажите болката? Никој не може да даде рецепт за тоа. Секое семејство е различно, секое дете е различно. Мојенка е прекрасно поврзана со циклусот на животот во природата, со дрвја и елени, мравки и диви свињи. Таа прекрасно зрачи со љубов кон природата и процесите што се применливи и во човечкиот живот. Но приказната за Мојенка не е водич за тоа како да се зборува за болеста, туку треба да се прифати како приказна можна меѓу многу други на оваа тема.
Превод од чешки јазик: Наталија Тоневска Каровска