Македоника Литера

Кутриот Дионис

Михај Еминеску

200 ден.

70 стр., 200 х 140 мм, 2025

„Кутриот Дионис“ од жанровски аспект претставува комбинација од фантазија, историска фантазија, филозоф­ска фикција, филозофска лирика, сатира. Ова прозно дело, класифицирано од науката за литературата како роман, новела или роман бајка, е либерална интерпретација на современата германска филозофија и на антички мотиви, третирајќи теми како патување низ времето и реинкар­на­ци­ја низ објективот на посткантовскиот идеализам. Централ­ниот лик, фантастичен научник, се движи низ времето и низ просторот, меѓу својот мизерен дом, своето претходно постоење како монах во Молдавија од 15 век и своето постое­ње на повисоко ниво како небесен Зороастер.

Главниот лик Дионис или Дан, преку употреба на волшебна книга, патува низ времето и низ просторот, со нарушување на природниот поредок на реалноста. Сегаш­носта на Дионис се меша со минатото на Дан, што предиз­викува збунетост кај читателите, но крајот на новелата ја засилува енигмата, ама не ја решава.

Еминеску ја започнува својата приказна за суштината на мислата, замислата и смислата, со размислувања во прво лице за субјективноста, квалитетите, перцепцијата на време­то и на физичкиот свет, кој е „сон на нашата душа“. Нараторот потоа открива дека ова е цитат од аматерскиот метафизичар Дионис. Тој го опишува вториот како неуре­ден, но згоден, млад букурештанец, симнат до дното на сиромаштијата и склон на мечтаење. Тој е сирак, роден вонбрачно од мистериозен аристократ и ќерка на свеште­ник. Иако е страстен езотеричар и читател на свети книги, Дионис најмногу е „суеверен атеист“.

Михај Еминеску (родено име Михаил Еминовичи; 1850 – 1889) е романски писател – романтичарски поет, романо­писец и новинар, кој се смета и се слави за највлијателен и најпознат романски поет, како и прв современ поет во романската литература. Неговите дела имале силно влија­ние врз романската култура. Николае Јорга, романски исто­ри­чар, го смета Еминеску за татко на современиот романски јазик, кој влијаел врз романскиот јазик на ист начин како што Шекспир директно влијаел врз англискиот јазик.

Најголемиот дел од неговиот творечки опус е поетски, објавил три прозни книги, меѓу кои е и новелата „Кутриот Дионис“.